Έλεγχος ακοής και βαρηκοΐα

Ως βαρηκοΐα ορίζεται η οποιουδήποτε βαθμού απώλεια ακοής. Αποτελεί ένα από τα πιο συνηθισμένα προβλήματα υγείας και εμφανίζεται συχνότερα σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας. Η απώλεια ακοής μπορεί να εμφανιστεί ξαφνικά ή να υπάρχει για αρκετό καιρό και να επιδεινώνεται σταδιακά. Ο βαρήκοος ασθενής δυσκολεύεται να ακούσει τους άλλους, παραπονιέται πως δεν μιλούν καθαρά, συνήθως ζητά να επαναλάβουν όσα ειπώθηκαν, ανεβάζει την ένταση του ραδιοφώνου ή της τηλεόρασης κ.α. Φλεγμονές του αυτιού, λήψη φαρμάκων, ένα χτύπημα στο κεφάλι, παρατεταμένη έκθεση σε δυνατό θόρυβο, αποτελούν παράγοντες που ευθύνονται για μια σειρά προβλημάτων ακοής. Ανάλογα με το σημείο που εντοπίζεται η βλάβη που την προκάλεσε, η βαρηκοΐα χωρίζεται σε:

• Βαρηκοΐα αγωγιμότητας: Η απώλεια ακοής εντοπίζεται στο σύστημα μεταβίβασης του ήχου και μπορεί να προκληθεί λόγω ανατομικών ανωμαλιών του πόρου ή του τυμπάνου, παθήσεων του μέσου ωτός, απόφραξης του πόρου του αυτιού εξαιτίας βύσματος κυψέλης.
• Νευροαισθητήρια βαρηκοΐα: Η βλάβη εντοπίζεται στον κοχλία ή στην νευρική οδό που μεταφέρει το σήμα από το αυτί στον εγκέφαλο. Η βαρηκοΐα αυτού του τύπου μπορεί να προκληθεί λόγω συγγενών παθήσεων, ηλικίας, κληρονομικότητας, έκθεσης σε υπερβολικό θόρυβο.
• Μικτή βαρηκοΐα: Αυτός ο τύπος βαρηκοΐας αποτελεί έναν συνδυασμό των δύο άλλων μορφών. Οφείλεται σε προβλήματα στο έσω και στο έξω ή μέσο αυτί.

Τι περιλαμβάνει ο πλήρης έλεγχος ακοής;

Ωτοσκόπηση: Πρόκειται για την εξέταση του αυτιού με την βοήθεια του ωτοσκοπίου. Στη διάρκεια της, εξετάζεται ο εξωτερικός ακουστικός πόρος, το κομμάτι που οδηγεί από το πτερύγιο στο τύμπανο. Ο έλεγχος του τυμπάνου είναι πολύ σημαντικός γιατί μας δίνει πληροφορίες για το τι συμβαίνει στο εσωτερικό μέρος του αυτιού, όπου βρίσκονται οι μηχανισμοί ισορροπίας και ακοής.

Άλλοι παράγοντες με τους οποίους μπορεί να σχετίζεται η ρινίτιδα είναι ορισμένες φαρμακευτικές αγωγές (π.χ. αντισυλληπτικά, φάρμακα για την πίεση), δομικές ανωμαλίες στην μύτη (π.χ. ρινικοί πολύποδες, σκολίωση ρινικού διαφράγματος) και λοιμώξεις.

Τονικό ακοόγραμμα: Είναι ένα γράφημα που αναπαριστά την ακοή που χρησιμοποιείται από το άτομο και το ποσοστό απώλειας ακοής για κάθε αυτί. Η εξέταση αυτή συμβάλλει στην διάγνωση του βαθμού και του τύπου της βαρηκοΐας. Ο ασθενής οδηγείται σε έναν κατάλληλα διαμορφωμένο και μονωμένο θάλαμο και φορά ακουστικά, μέσα από τα οποία ακούει ήχους σε διάφορες εντάσεις και συχνότητες. Με το πάτημα ενός κουμπιού επιβεβαιώνει πως άκουσε τον κάθε ήχο ξεχωριστά. Με αυτό τον τρόπο καταγράφεται η ποιότητα της ακοής μέσω αέρινης αγωγής. Σε επόμενο στάδιο, πίσω από το πτερύγιο τοποθετείται ένας μικρός δονητής. Δονώντας το οστό στο πίσω μέρος του αυτιού, ο ήχος μεταδίδεται στο όργανο της ακοής (οστέινη αγωγή) και καταγράφεται η ανταπόκριση του νεύρου. Τα αποτελέσματα δείχνουν τον τύπο και τον βαθμό βαρηκοΐας.

Τυμπανόγραμμα: Στη διάρκεια της συγκεκριμένης εξέτασης τοποθετείται στον έξω ακουστικό πόρο ένα ειδικό βύσμα και χορηγείται ένα ηχητικό ερέθισμα. Ο τυμπανογράφος καταγράφει τον όγκο της κοιλότητας του αυτιού και τον τρόπο που κινείται η τυμπανική μεμβράνη. Η εξέταση αυτή δίνει πληροφορίες για την παρουσία υγρού στο αυτί, τρύπας στο τύμπανο κ.α.

Έλεγχος ακοής στα παιδιά

Σε πολλές περιπτώσεις παιδικής βαρηκοΐας η διάγνωση γίνεται με καθυστέρηση, όταν πλέον το παιδί έχει φτάσει στην ηλικία των δύο ή τριών ετών. Η μη έγκαιρη διάγνωση του προβλήματος, επηρεάζει αρνητικά την ανάπτυξη του λόγου και την εκμάθηση της γλώσσας. Ειδικά όταν η βαρηκοΐα αναπτύσσεται σταδιακά, δεν γίνεται εύκολα αντιληπτή.

Σύμφωνα με την Πανελλήνια Ωτορινολαρυγγολογική Εταιρεία ο έλεγχος ακοής στα παιδιά είναι πολύ σημαντικός και πρέπει να πραγματοποιείται αμέσως μετά την γέννηση του παιδιού, πριν ξεκινήσει το νηπιαγωγείο, καθώς σε περίπτωση υποψίας βαρηκοΐας.

Οι γονείς είναι καλό να γνωρίζουν πως ο έλεγχος ακοής δεν προκαλεί πόνο ή ενόχληση στο παιδί. Περιλαμβάνει λήψη ιστορικού, κλινική εξέταση, έλεγχο των ακουστικών αντανακλαστικών, τονικό ακοόγραμμα και ακοόγραμμα ελεύθερου πεδίου. Αν επιβεβαιωθεί η βαρηκοΐα, ακολουθούν γενετικά τεστ, και μια σειρά απεικονιστικών και εργαστηριακών εξετάσεων για την διερεύνησή της.