Σε τι οφείλονται ο ίλιγγος και η ζάλη;

Για να προκληθεί ουσιαστικά ο ίλιγγος σημαίνει πως υπάρχει βλάβη στο αιθουσαίο σύστημα. Πρόκειται για ένα αισθητήριο σύστημα που βρίσκεται στο εσωτερικό του αυτιού. Αυτό σε συνδυασμό με το οπτικό σύστημα εξασφαλίζουν το αίσθημα προσανατολισμού και την ισορροπία στον χώρο. Ο λαβύρινθος, το αιθουσαίο νεύρο και οι συνδέσεις με τον εγκέφαλο αποτελούν τμήματα αυτού του συστήματος. Όταν ένας από τους λαβυρίνθους υπολειτουργεί προκαλείται ένα αίσθημα περιστροφής.

Η ζάλη εκδηλώνεται όταν δεν μπορεί να φτάσει στον εγκέφαλο η απαραίτητη ποσότητα αίματος. Αυτό μπορεί να οφείλεται σε πτώση της αρτηριακής πίεσης, αφυδάτωση, ταχεία μετακίνηση. Συνδέεται όμως και με παθήσεις όπως η υπογλυκαιμία, η γρίπη, οι αλλεργίες κτλ.

Πώς διαγιγνώσκεται ο ίλιγγος;

Αρχικά ο ωτορινολαρυγγολόγος λαμβάνει το λεπτομερές ιστορικό του ασθενούς και στη συνέχεια πραγματοποιεί ενδοσκοπικό και ακοολογικό έλεγχο. Όταν υπάρχει ένδειξη και για να αποκλειστούν παθήσεις με παρόμοια κλινική εικόνα, γίνονται πιο εξειδικευμένες εξετάσεις όπως το ηλεκτρονυσταγμογράφημα, τα προκλητά ακουστικά δυναμικά εγκεφαλικού στελέχους και ο απεικονιστικός έλεγχος.

Ίλιγγος – Αιτίες εκδήλωσης

Οι περιφερικές βλάβες που μπορεί να προκαλέσουν ίλιγγο είναι:

• Ο καλοήθης παροξυσμικός ίλιγγος θέσης ο οποίος αποτελεί την πιο κοινή μορφή ιλίγγου και χαρακτηρίζεται από αίσθημα κίνησης λόγω απότομων κινήσεων του κεφαλιού. Οφείλεται σε αποκόλληση κρυστάλλων μέσα στον λαβύρινθο, οι οποίοι καθώς το κεφάλι κινείται, ερεθίζουν σημεία του λαβυρίνθου προκαλώντας ίλιγγο. Πρόκειται για έναν σοβαρό τύπο, που μπορεί όμως να αντιμετωπιστεί.
• Στις περιπτώσεις που ο ίλιγγος οφείλεται σε φλεγμονή στο εσωτερικό του αυτιού (λαβυρινθίτιδα, αιθουσαία νευρίτιδα), χαρακτηρίζεται από ξαφνική έναρξη ιλίγγου και συνδέεται με απώλεια ακοής. Είναι μια σοβαρή κατάσταση, η οποία χρήζει άμεσης θεραπείας.
• Η νόσος Meniere είναι μια προοδευτική πάθηση που εκδηλώνεται με τρία συμπτώματα: τις εμβοές, την απώλεια ακοής και τα επεισόδια ιλίγγου. Οι ασθενείς μπορεί να εκδηλώσουν ξαφνικό ίλιγγο, σταδιακή απώλεια ακοής, ενώ κατά περιόδους τα συμπτώματα μπορεί να απουσιάζουν.
• Το ακουστικό νευρίνωμα είναι ένας όγκος του ακουστικού νεύρου που προκαλεί προβλήματα στην ισορροπία, ίλιγγο, εμβοές και ετερόπλευρη απώλεια ακοής.
• Τραυματισμοί στην περιοχή του κεφαλιού μπορεί να προκαλέσουν ίλιγγο, ο οποίος όμως υποχωρεί μόνος του.

Οι συνηθέστερες κεντρικές βλάβες που μπορεί να προκαλέσουν ίλιγγο είναι η πολλαπλή σκλήρυνση, η αγγειακή νόσος του εγκεφάλου και οι όγκοι παρεγκεφαλίδας. Άλλες αιτίες είναι η υπογλυκαιμία, συστηματικά νοσήματα ή παρενέργειες από φάρμακα όπως τα ηρεμιστικά, τα αντιβιοτικά κτλ.

Πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί ο ίλιγγος;

Η θεραπεία του ιλίγγου εξαρτάται από την αιτία που τον προκαλεί και χωρίζεται σε φαρμακευτική, χειρουργική και αντιμετώπιση με αιθουσαία αντιρρόπηση.  Υπάρχουν και περιπτώσεις κατά τις οποίες μπορεί να υποχωρήσει χωρίς ο ασθενής να ακολουθήσει κάποια θεραπεία.

Η φαρμακευτική αγωγή μπορεί να προσφέρει ανακούφιση συμπτωμάτων όπως η ναυτία ή η έντονη ζαλάδα και περιλαμβάνει την λήψη αντιισταμινικών και κατασταλτικών του λαβυρίνθου. Εάν ο ίλιγγος έχει προκληθεί από μόλυνση ή φλεγμονή, χορηγούνται αντιβιοτικά. Σε κάθε περίπτωση η λήψη των φαρμάκων γίνεται για περιορισμένο χρονικό διάστημα.

Η θεραπεία του ιλίγγου με αιθουσαία αντιρρόπηση είναι ένα πρόγραμμα ασκήσεων που εφαρμόζεται σε παθήσεις του αυτιού και είναι ειδικά σχεδιασμένο για να δημιουργεί αντιστάθμισμα μέσω του κεντρικού νευρικού συστήματος. Μπορεί να βοηθήσει σε παθήσεις του λαβυρίνθου όπως η αιθουσαία νευρωνίτιδα, η λαβυρινθίτιδα, ο καλοήθης παροξυσμικός ίλιγγος θέσεως. Οι ασκήσεις αυτές δίνουν πολύ καλά αποτελέσματα και σε ασθενείς με ίλιγγο μεγάλης διάρκειας.

Η χειρουργική θεραπεία απευθύνεται σε ασθενείς οι οποίοι παρά την μακροχρόνια φαρμακευτική αγωγή και άσκηση συνεχίζουν να παρουσιάζουν σημαντική αναπηρία.